Çekişmeli Boşanma Davasında Hakim Neler Sorar?

Karmaşık ve stresli bir süreç olan çekişmeli boşanma davası, tarafların kendi aralarında anlaşamadığı hususların, hâkim önünde sonuca bağlanması ve boşanmanın gerçekleşmesini amaçlar. Hâkim, uyuşmazlıkları giderirken tarafların beyanları ve talepleri doğrultusunda karar verecektir.

Çekişmeli boşanma davasında hâkim tarafların ve tanıkların beyanlarını dinlemek, verilecek karara hizmet eden bilgileri edinmek adına sorular soracaktır. Bu yazımızda çekişmeli boşanma davasında hâkimin kime neler sorduğunu anlatacağız. Bu anlatı esnasında çekişmeli boşanma davasından ve boşanmanın hukuki sonuçlarından da bahsedeceğiz.

Çekişmeli Boşanma Davası Nedir?

Tarafların evlilik birliğini sonlandırdığı hukuki işleme boşanma adı verilir. Boşanma, anlaşmalı boşanma ve çekişmeli boşanma olmak üzere ikiye ayrılır. Tarafların evlilik birliğini sonlandırırken belirli hususlarda uzlaşmaya varamamaları durumunda bu hususların hâkim önünde bir karara bağlanması ve nihayetinde boşanmanın gerçekleşmesi çekişmeli boşanma davasını oluşturur.  
 
Çekişmeli boşanma davası Aile Mahkemelerinde görülür. Davayı eşlerden biri açabilir. Dava eşlerden birinin yerleşim yeri veya beraber son altı ay yaşadıkları yer mahkemesinde açılabilir. Boşanmada Türk Medeni Kanunu’nda yer alan hükümler uygulanır. 

Çekişmeli Boşanma Davasında Hakim Neler Sorar?

Çekişmeli boşanma davası yazılı yargılama usulüne tabi bir hukuki süreçtir. Yazılı yargılama usulü, dilekçeler ile beyanların ve delillerin sunulması anlamına gelir. Dilekçeler aşaması tamamlandıktan sonra duruşma günü verilir, hâkim karşısına çıkan taraflar ve tanıklar sözlü beyanlarını sunarlar. Bu aşamada hâkim boşanma sebebini ve tarafların boşanmaya yönelik iradelerini anlamak, çocukların velayeti, nafaka, gerekli görülürse koruma tedbirleri gibi birçok konuda da karar vermek adına birtakım sorular sorar.
 
İlk duruşma ön inceleme duruşmasıdır. Hâkim burada ilk önce tarafların sulh olma ihtimalinin olup olmadığını sorar. Sulh olmak, tarafların boşanmaktan vazgeçmeleri veya çekişme unsurlarında bir uzlaşı sağlamaları anlamına gelir. Tarafların bu aşamada iradelerini net bir biçimde ifade etmeleri önem arz etmektedir.
 
Duruşma esnasında hâkim sorularını öncelikle davacı (boşanma davasını açan) tarafa yönlendirir. Davacı tarafın boşanma talebinin nedenlerini dinler ve konunun ayrıntılarına ilişkin sorular sorar. Ardından davalı tarafa ilişkin sorular yöneltir. Bu aşamada davalı tarafa üstüne atılı iddialara ve boşanma yönündeki iradesine ilişkin sorular yöneltir. Bu andan itibaren hâkim her iki tarafı da eş zamanlı ve tarafsız olarak dinler. Konuyu her iki tarafın bakış açısı ile de değerlendirir. Taraf beyanları esnasında hâkim anlatılan konunun detaylarına ilişkin sorular sorabilir. Bu aşamada tarafların, evlilikleri süresince yaşadığı sorunları, ayrılığın sebep ve sonuçlarını detaylı bir şekilde ifade etmeleri önem arz etmektedir.

Hakim, Çekişmeli Boşanma Davasında Çocukların Velayeti Hakkında Ne Sorabilir?

Hakim, çocuğun velayeti konusunda, çocuğun üstün yararını gözeterek karar verir. Bu bağlamda çocuğun yaşam koşulları, çocuklara sağlanabilecek sosyal olanaklar, çocuğun eğitimine en iyi şekilde devam etmesi, ebeveynlerin çocuk ile olan iletişimleri göz önünde bulundurularak, çocuğun en sağlıklı şekilde büyümesi için uygun olan karar verilir.
 
Çocuk 12 yaşından büyükse mahkemede dinlenebilir ve kendisine ebeveynlerinden hangisi ile kalmak istediği sorulabilir. Bu işlem mahkemece ayarlanan pedagoglar eşliğinde gerçekleşir.

Hakimin Sorularına Cevap Verirken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Çekişmeli boşanma davasında hâkimin sorduğu sorulara cevap verirken, hâkimin her iki tarafı da tarafsızca dinleyip değerlendireceğini unutmamak gerekir. Burada soru sorulmadan konuşmamak, karşı tarafın beyanlarına söz hakkı verilmeden cevap vermekten, mahkemenin düzenini bozacak hareketlerde bulunmaktan kaçınmak gerekir.
 
Taraflar, boşanma sebebini veya çekişmeli boşanma hususlarını anlatırken hâkimin anlatılanların doğru olduğuna inanması oldukça önemlidir. Bu nedenle taraflar, mahkeme salonunda verdikleri beyanları delil ve tanıklarla kanıtlamak durumundadır. Deliller ile desteklenmeyen beyanlar hakimce göz önünde bulundurulmayacaktır. Bu nedenle taraflar bir beyanda bulunurken, mesnetsiz iddialardan kaçınmalı, deliller ile destekleyebilecekleri ölçüde söylemde bulunmalıdırlar.

Çekişmeli Boşanma Davasının Delilleri Nelerdir?

Çekişmeli Boşanma Davasında;

• Tanık Beyanları
• Otel Kayıtları
• Telefon ve Mesajlaşma Dökümleri
• Sosyal Medya Paylaşımları
• Fotoğraf ve Videolar
• Kamera Kayıtları ve Ses Kayıtları
• Banka ve Kredi Kartı Kayıtlarındaki harcamalar
• Mektuplar, Notlar, Yazışmalar

Gibi her türlü olgu, delil niteliğinde kullanılabilmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus, delillerin hukuka uygun olarak elde edilmiş deliller olmasıdır. Hukuka aykırı şekilde elde edilen bulgular, delil niteliği kazanmazlar.
 
Hukuka aykırı delillerden, kişinin özel hayat gizliliğini ihlal niteliğindeki müdahaleler sonucunda elde edilmiş olanlar veya kişinin onur ve haysiyetini zedeleyici nitelikte olanlar Türk hukuk sisteminde yasaklanmıştır. Ancak boşanma davasının tarafları olan eşler müşterek bir yaşam sürdüklerinden hukuka aykırı delil konusunda boşanma davasının delilleri istisna teşkil etmektedir.
 
Yargıtay’ın kararlarına göre; boşanmaya konu olan evlilik birliği içerisindeki eşlerin, ortak alanlarda bulunmaları, ortak bir evde yaşayıp, ortak eşyalar ve sosyal medya hesapları kullanmaları, birbirlerinin kişisel eşyalarına erişim imkanlarının olması sebebiyle müşterek alanlarda elde edilen delillerin boşanma davasına delil olarak sunulabileceği kabul edilmektedir. Zira evlilik birliğinin ortak yaşam alanları özel alan sayılmaz.    

Çekişmeli Boşanma Davasında Hakim Nelere Dikkat Eder?

Çekişmeli boşanma davasında hakim, birçok hususu göz önünde bulundurularak bir karara varacaktır. Boşanmaya hükmetmenin yanı sıra hükme bağlanması gereken;

1. Eşlerden hangisinin daha kusurlu olduğu
2. Velayetin hangi eşe verilmesinin daha uygun olduğu
3. Çocuklar için ortak velayet gerekip gerekmediği
4. Yoksulluk nafakası şartlarının oluşup olmadığı
5. Boşanma tazminatı alması gereken bir taraf olup olmadığı

Vb. hususlar vardır. Hakim, çekişmeli boşanma davasını hükme bağlarken boşanma kararının yanı sıra yukarıda sayılmış olan hususlar yönünden de karar verecektir.  Bu hususlar hükme bağlanırken, boşanmanın sebebi, çocuğun üstün yararı, ekonomik ve mali durumlar, toplum ve aile baskısı, hüsnüniyet (davalı eşin boşanma talebine verdiği tepki) göz önünde bulundurulur.

Çekişmeli Boşanma Davası Hangi Sebeplerle Açılabilir?

Çekişmeli boşanma davası, tarafların boşanma konusunda veya boşanma sürecindeki talep uyuşmazlıklarının çözülememesi sebebiyle açılır. Boşanmanın yaygın şekilde gözlemlenen başlıca sebeplerinden birisi Zinadır. Zina evlilik birliği içerisindeki eşlerden bir tanesinin sadakat yükümlülüğünü yerine getirmemesi, eşini aldatmasıdır. Eşlerden birinin, mazeret göstermeksizin haneyi terk etmesi de boşanma sebebidir. Bunların yanı sıra şiddetli geçimsizlik, sürekli kötü muamele, alkol, uyuşturucu madde ve kumar alışkanlıkları, şiddet, akıl hastalığı halleri de boşanmanın yaygın sebeplerindendir.

Çekişmeli Boşanma Davasının Sonuçları Nelerdir?

Boşanma davasının sonucunda hakim, tarafların talepleri doğrultusunda karar verir. Boşanmaya ilişkin şartlar sağlanıyorsa, boşanmaya hükmeder. Hükümde mal paylaşımı, çocukların velayeti, nafaka miktarı, boşanma tazminatı, ortak konutun kullanımı gibi detaylar da yer almaktadır. Hakim kararını verirken her iki tarafın menfaatini de gözetirken çocuğun velayeti konusunda ise eşlerin değil çocuğun üstün yararını göz önünde bulunduracaktır.
 
Boşanma davası başından sonuna kadar titizlikle yürütülen bir hukuki süreçtir. Karar aşamasına kadar birçok etken göz önünde bulundurulur. Bu nedenle hak kaybına uğramamak adına delillerin titizlikle sunulması, dilekçelerde ve sözlü beyanlarda net ve tutarlı ifadelerde bulunulması önemlidir. Bu tür davalar dava dilekçesinin mahkeme veznesine sunulması ile açılsa da çok aşamalı ve ön hazırlık gerektiren davalardır. Bu nedenle alanında uzman bir avukattan hukuki destek almak önem arz etmektedir.